To, że muzyka może zmieniać percepcję bólu wiadomo nie od dziś. Efekt ten widoczny jest w różnych obszarach klinicznych, np. w stomatologii podczas zabiegu, gdzie muzyka może prowadzić do zmniejszonego odczuwania bólu, jak również po operacjach w procesie rekonwalescencji pacjentów. Polscy naukowcy postanowili sprawdzić, które jej atrybuty mają tutaj szczególne znaczenie.

Badania polskiego zespołu

Na razie to początek – wiem, że jest tego więcej, ale już teraz można przeczytać krótki raport z badań w otwartym dostępie, którego autorami są Krzysztof Basiński i Agata Zdun-Ryżewska z Uniwersytetu Medycznego w Gdańsku oraz Mikołaj Majkowicz z Akademii Pomorskiej w Słupsku.

Badacze wykorzystali trzy właściwości muzyki:

• pobudzenie, czyli to na ile muzyka jest intensywna, porywająca;
• walencję, czyli stopień w jakim muzyka jest radosna i żywa;
• oraz głębię, określającą muzykę jako inspirującą, złożoną czy emocjonalną.

Jak wyglądał eksperyment?

Biorąc pod uwagę te właściwości weryfikowali, która z nich będzie stanowić ważniejszy czynnik w wyjaśnieniu efektu znieczulenia u badanych. W tym celu przeprowadzili eksperyment na 30 osobach, po 15 w grupie eksperymentalnej i kontrolnej.

Grupa eksperymentalna słuchała fragmentów muzycznych, które miały silne charakterystyki w jednym z wymiarów i umiarkowane w pozostałych dwóch. Z kolei grupa kontrolna słuchała białego szumu – to częsty zabieg w badaniach wykorzystujących oddziaływanie muzyką.

Do badania progu i tolerancji bólu wykorzystano zimną wodę (tutaj to były 3 stopnie), do której uczestnicy wkładali dłoń. Próg bólu, to czas liczony od momentu włożenia dłoni do zimnej wody do chwili, w której badany zaraportował, że czuje ból. Z kolei tolerancja bólu mówiła o tym jak długo badany jest w stanie trzymać dłoń w zimnej wodzie od chwili, w której uznał że to boli. Dodatkowo badani oceniali jak silnie odczuwali ból (średnio i w momencie kulminacyjnym) i na ile mieli poczucie kontroli nad bólem. Mierzono też ciśnienie krwi i tętno.

Wyniki

Grupa badana była złożona z ochotników, i na dodatek bardzo różnorodna pod kątem wieku. Analizując wyniki należy pamiętać, że to dość mała próba, a samo badanie jest w zasadzie pilotażem. Uzyskane rezultaty wskazały na istotne różnice w średnim odczuwaniu bólu – najbardziej dokuczał on grupie słuchającej białego szumu. Porównania szczegółowe między utworami wskazały, że muzyka o większej głębi (to było przewidywane) oraz większym pobudzeniu (a to nie) skutkowała mniejszym odczuwaniem bólu niż szum.

Jednak nie wszystkie oczekiwane różnice zostały zaobserwowane – muzyka radosna, żywa i przyjemna nie powodowała mniejszego odczuwania bólu w porównaniu do białego szumu, choć na to wskazywały wcześniejsze badania.

W jaki sposób to wyjaśnimy?

Większa głębia i złożoność muzyki może bardziej angażować słuchacza i jego uwagę – taka muzyka prowadzi więc dywersję względem bólu, przez co napastnik jest zneutralizowany 😉 Podobnie mogła zadziałać muzyka pobudzająca.

Co dalej?

W eksperymencie pojawiło się niewiele zmiennych – autorzy zaznaczają, że warto byłoby sprawdzić jeszcze m.in. preferencje muzyczne osób badanych, uwzględnić wiek jako zmienną, która może mieć wpływ na stopień odczuwania bólu. Zwrócili też uwagę na potrzebę poszerzenia samego materiału eksperymentalnego o utwory muzyczne z drugiego-słabszego krańca skal.

Najczęściej gdy badacz pisze, że przydałoby się to i tamto, ma w zanadrzu kolejne badania 😉 Tak też jest w przypadku zespołu Krzysztofa Basińskiego i spółki. Myślę, że o kolejnych wynikach poczytamy już niedługo!

Po co to wszystko?

Wykorzystywanie niekonwencjonalnych i niefarmakologicznych metod radzenia sobie z bólem to ważny i potrzebny temat. Znalezienie odpowiedzi na pytanie o to jaka muzyka znieczula usprawni jej wykorzystanie i umożliwi jeszcze bardziej efektywne oddziaływanie.

 

Basiński K., Zdun-Ryżewska A .and Majkowicz M. (2018). The Role of Musical Attributes in Music-Induced Analgesia: A Preliminary Brief Report. Front. Psychol.9:1761. doi: 10.3389/fpsyg.2018.01761